Karikatürize etmek; çarpıtmak demektir. Karikatür ise çarpıtılmış çizimlere denir. Yani matematik dışlanarak güzel oranlar ülküsünden(idealizm) sapmış olarak çizilmiş figürler ya da portrelere verilen isimdir.
Karikatür sözcüğü ilk kez 1646'da kullanılmış. Annibale Carraci'nin kitabı 'Arti di Bologna/Bologna Sanatları'nda önsözde ilk kez Mosini telaffuz etmiştir.
Karikatür etimolojik olarak hücum manasına gelen caricare kökünden gelmektedir. Karikatür için değişik tanımlar var.
Orhan Veli'ye göre 'anlatımı kendinde olan bir çizgi sanatı', Demirtaş Ceyhun'a göre 'çizgiyi konuşturmasını bilmek', İlhan Selçuk'a göre 'mizahın soyutlamasından, çizginin geometrisine varmak', Çetin Altan'a göre 'tılsımlı bir sanat', Cenap Şahabettin'e göre ise 'hakikatin kabak duruşu'...
Karikatür hücum etmez, iğneler. Daha doğrusu bir şeyin, bir hadisenin foyasını meydana çıkarır. Çarpıklıkları iletir. Karikatür aynı zamanda aydınlanma çağının ürünüdür. İtalya'da Rönesans ile birlikte doğmuştur.
Sonraki yıllarda hücum etmek, yerini eleştiriye bırakmıştır. Amaç sanatsal boyutlara ulaşmak, mizahi eleştiri yoluyla toplumları iyiye, doğruya yönlendirmektir. Karikatür gülmeye, güldürmeye katkısal bir unsurdur.
Karikatür sayesinde nice kahramanlar yaratılmıştır. Snoopy, Woodstock, Garfield, Marmaduke, Tintin'in köpeği Milo, Red Kid'in atı Düldül, Oğuz Aral'ın çizgi öykü kahramanı Köstebek Hüsnü'nün köpeği Abdurrahim, Patrick Mc Domell'in Mimi ile Muti'si, Salih Memecan'ın Sizinkiler'i, Uğur Durak'ın Mırmırlar'ı...
Karikatürcülerin kullandığı bazı simgeler vardır. Mesela; güvercin ve zeytin dalı barışı simgeler. Ada yalnızlığı anlatır. Labirent ise çıkış yolu bulma umudu olduğu varsayımıdır.
Kullanılan temalara örnek olarak; Rodin'in Düşünen Adam'ı, Picasso'nun Barış Güvercini, Özgürlük Anıtı, intihara teşebbüs eden insan, Truva Atı, çıplak kral, domuz şeklinde kumbara, çöldeki yalnız yolcu, dağın eteği, kayalar, Don Kişot ve yel değirmeni, labirent, kum saati, yumurtasından çıkan yavru kuş...vb verilebilir.
Kaynak: Karikatür, Önder Şenyapılı
