Viral Marketing

Ali Saydam, Marketing Türkiye'deki köşesinde 'Şimdi Viral Marketing işe yarayabilir' başlığıyla pazarlama açısından çok iyi bir konuya değinmiş. Markaların dikkate alması gereken ve gün geçtikçe değeri artan bir konu: Viral Marketing

Arama motorlarına "guerilla marketing" yazdığınızda 741 bin sonuç geliyor. "Viral marketing" yazınca daha fazla: 4,5 milyon...

Dünyanın en büyük çevrimiçi kütüphanesi Questia'da birincisi için 11 kitap, 5 bilimsel dergi yazısı, 2 popüler dergi makalesi, 13 gazete makalesine başvurabiliyorsunuz. İkincisinde ise seçenek daha fazla: 36 kitap, 11 bilimsel dergi, 20 popüler dergi makalesi, 64 gazete makalesi emrinizde.

Kavram ağza düşmeye 2000"lerin başında başlamış. Akademik boyutta ele alınması daha da eskilere gidiyor.

"Referral Marketing" de denen Viral Marketing, "electronic word-of-mouth" olarak da anılıyor. Temeli insanları bir anda yakalamayı başaran mesajları içeren e-postaların internet ortamında arkadaş, eş, dost arasında hızla dolaşıma girmesine dayanıyor. "Hard sell" (sert satıcı) ve "Shout" (çığırtkan), paralı reklamların anti-tezi olarak kabul ediliyor...

Reklamcıların pek sevdikleri bir tür değil aslında. Para kazandırmıyor... Ya da en azından öyle sanılıyor.

Viral marketing"in en çok tartışılan ve çözümü kolay olmayan yanı, negatif iletişime daha açık olması. Yani rakibin ürün, hizmet ve fikrini kötülemek kendi ürün, hizmet ve fikrinizi adam gibi anlatmaktan daha kolay. Negatif söylem ve iddialar ağlarda daha çabuk ve etkili alıcı buluyor. Hele sistem gizliliğe, kimliksizliğe izin verdiği sürece bunu değiştirmenin zor olduğunu iddia edenlerin sayısı az değil.

Buna rağmen reklam ajanslarının Viral Marketing'i sadece halkla ilişkiler şirketlerine ve tasarım stüdyolarına bırakmamak için hâlâ bir şansları var.

Diyelim ki bir müşteriniz için öyle bir reklam hazırladınız ki, medyanın bu reklamı gösterme şansı yok. Ya RTÜK izin vermeyecektir, ya da basılı medyanın misyonuna, kültür ve değerlerine karşıdır. Medya sizin bu reklamı yayınlamayı reddeder. Siz de bunu internet ortamında, sosyal medyada açıklarsınız... Yayılma, izlenme hızının ne olacağını tahmin ediyorsunuzdur.

Bu anlattığım örnek hayal ürünü değil. Evren Sepin"in gönderdiği bir e-postadan aldım. Konusunda "Gazetelerin yayınlamadığı 10 Kasım ilanı" yazıyordu. Reklamda bir kâse sakız leblebisi (etrafa bir iki tanesi saçılmış) ve şu slogan yer alıyordu: "Bir avuç kaldık Atam!" Altta sağ köşede de bir rakı şişesi: Rakfe Rakı.

Büyük bir olasılıkla yok böyle bir rakı markası. Ya da yeni çıkacak. Olsun, hiç önemli değil. Meraklısı bir e-posta atıp sorar (evren@gerillaadworks.com). İşin bizi ilgilendiren yanı reklam - viral marketing birlikteliğine iyi bir örnek teşkil etmesi. Ayrıca inovasyondan tam puan verilebilecek bir iş olması. Tabii bir de kriz ortamlarında müşterinin bu tür önerilere bayılacağı gerçeği.

Gerillacı arkadaşlar bir de kendi sitelerini adam gibi yapsalarmış...

Ali Saydam